U não di căn
Biểu hiện u não di căn giống như các u não khác, ví dụ như tăng áp lực nội sọ, rối loạn chức năng não khu trú hoặc lan tỏa. Ở những bệnh nhân chỉ có biểu hiện tổn thương ở não bằng chứng di căn chỉ được phát hiện khi xét nghiệm mô bệnh học. Ở một số bệnh nhân khác có biểu hiện di căn nhiều nơi hoặc di căn não xuất hiện trong quá trình điều trị u nguyên phát.
Nguồn gốc thường gặp nhất của di căn nội sọ là ung thư biểu mô tuyến ở phổi, một số ung thư nguyên phát khác là ung thư vú, thận và tiêu hóa. Hầu hết các ung thư di căn não đều ở trên lều. Các xét nghiệm và điện quang trong chẩn đoán u não di căn như ở u não nguyên phát, bao gồm chụp cắt lớp và cộng hưởng từ có và không tiêm thuốc cản quang. Chọc dịch não tủy chỉ cần thiết ở bệnh nhân nghi ngờ viêm màng não do di căn, ở những bệnh nhân u não di căn mà không xác định được nguồn gốc thì phải thăm khám các bộ phận thường mắc ung thư. Ở phụ nữ chụp vú được chỉ định; ở nam giới dưới 50 tuổi nên tìm kiếm ung thư tinh hoàn vì cả hai đều có liên quan trong điều trị.
Ở bệnh nhân chỉ có biểu hiện di căn não thì có thể mổ cắt bỏ tổn thương và sau đó điều trị bằng tia xạ; hoặc điều trị tia xạ mà không mổ. Ở bệnh nhân nhiều di căn hoặc di căn nhiều bộ phận thì tiên lượng rất xấu và điều trị chỉ là giảm đau.
Di căn màng não tủy
(Viêm màng não tủy do ung thư)
Ung thư gây di căn màng não tủy thường là ung thư tuyến vú, u lympho, bệnh bạch cầu. Di căn màng não tủy gây ra nhiều dấu hiệu thần kinh khu trú, có thể do thâm nhiễm vào dây sọ, dây tủy sống hoặc thâm nhiễm vào não hoặc tủy, não úng thủy tắc.
Chọc dịch não tủy cho phép chẩn đoán xác định. Kết quả xét nghiệm dịch não tủy có thể là tăng áp lực, tăng lympho bào, tăng protein, giảm glucose. Soi nhuộm tế bào có thể thấy tế bào ác tính; nếu không thấy tế bào ác tính thì cần chọc lại dịch não tủy ít nhất hai lần để xét nghiệm kỹ hơn.
Chụp cắt lớp sọ não có thể thấy ngấm thuốc ở bể đáy hoặc não úng thủy mà không có tổn thương choán chỗ. Chụp cộng hưởng từ có tiêm thuốc đối quang thấy các ổ ngấm thuốc ở màng não tủy. Chụp tủy cản quang có thể thấy lắng đọng ở các rễ thần kinh.
Điềụ trị tia xạ ở vùng có triệu chứng kết hợp với điều trị methotrexat. Tiên lượng xa rất xấu – chỉ khoảng 10% bệnh nhân sống qua một năm.
