BÀI THUỐC ĐÔNG Y CHỮA BỆNH KINH NGUYỆT KHÔNG ĐỀU
Kinh nguyệt không đều là chỉ thời gian thấy kinh, lượng, chất, và mầu có biến đổi khác thường trong các loại kinh sớm, kinh muộn, kinh ra trước sau không nhất định, lượng kinh hoặc nhiều hoặc ít, sắc kinh nhạt hoặc có hòn cục .V.V..
Y học cổ truyền cho nguyên nhân dẫn đến kinh nguyệt không đều do nhiệt uất hàn ngưng, tình chí không thoải mái, mệt nhọc hại Thận, Thận hư thể yếu.v.v… Lâm sàng có các chứng do huyết nhiệt., huyết hàn, khí trệ, huyết ứ, khí huyết hư và Thận hư.
a. Bài thuốc uống trong.
(1) Chứng huyết nhiệt: Hành kinh sớm trước kỳ 8 ngày trở lên, lượng nhiều sắc xẫm, kinh huyết dính đặc, phiền tóa, chất lưỡi đỏ, mạch Sác có lực.
Sinh địa 20 gam, Hoàng cầm 6 gam, Mạch đông 15 gam, Đan bì 10 gam, Thạch hộc 10 gam, ích mẫu thảo 10 gam.
Sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
(2) Chứng huyết hàn: Hành kinh kéo dài 8 ngày trở lên, đau bụng dưới, lượng kinh ít sắc tối, gặp nóng thì giảm đau, mạch Khẩn.
Bài 1
Đương quy 12 gam, Xuyên khung 10 gam, Ngải diệp 6 gam, Cát cánh 9 gam, Chế hương phụ 9 gam
sắc uống mỗi ngày 1 thang.
– Bài 2
Ngải phụ noãn cung hoàn – thành phẩm – mỗi lần uống 10 gam, ngày 2 lần chiêu với nước nóng.
(3) Chứng khí trệ: Hành kinh kéo dài sắc đỏ thẫm, bụng dưới đau trướng, trước khi ra kinh, bầu vú trương, tinh thần uất ức không thoải mái, hay cáu giận, mạch Huyền.
– Bài 1
Chế hương phụ 10 gam, Uất kim 10 gam, Ô dược 10 gam, Huyền hồ 10 gam, Xuyên khung 10 gam,
sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
– Bài 2
Tiêu giao hoàn – thành phẩm – mỗi lần uống 10 gam, ngày 2 lần, chiêu với nước nóng.
(4) Chứng ứ huvết: Hành kinh kéo dài, khi ra kinh bụng dưới đau nhói, nhiều hòn cục, chất lưỡi có ứ ban, mạch Sáp.
– Bài 1
Đương qui 10 gam, Xích thược 10 gam
Huyền hồ 10 gam, Ngưu tất 10 gam, Đào nhân 10 gam,
sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
– Bài 2
Thiến thảo 12 gam, Đan sâm 12 gam, Đào nhân 3 gam, Thổ miết trùng 6 gam
Xuyên quân 6 gam, Đương quy 3 gam, Xích thược 12 gam, Hồng hoa 3 gam
Can khương 3 gam,
các vị tán bột, trước khi đi ngủ uống 4 – 5 gam,
– Bài 3
Thông kinh cam lộ hoàn – thành phẩm – mỗi lần uống 6 – 10 gam, ngày vài lần chiêu với nước nóng.
(5) Thể khí hư: Hành kinh sớm, lượng nhiều sắc nhợt, kém ăn, mỏi mệt, chất lưỡi nhạt, mạch Hư.
– Bài 1
Hoàng kỳ 15 gam, Đẳng sâm 15 gam, Thăng ma 3 gam, Đương quy 6 gam,
sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
– Bài 2
Bổ trung ích khí hoàn – thành phẩm – mỗi lần uống 10 gam, ngày 2 lần, chiêu với nước nóng.
(6) Chứng huyết hư : hành kinh kéo dài, lượng ít Sắc nhợt, hồi hộp, hoa mắt chóng mặt, mặt trắng bệch, chất lưỡi nhợt, mạch Tế.
– Bài 1
Hoàng kỳ 20 gam, Đương quy 10 gam,
sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
– Bài 2
Đương quy 15 gam, Đan sâm 15 gam,
Hoàng kỳ 15 gam, Kê huyết đằng 15 gam,
Thỏ ty tử 15 gam, Phúc bồn tử 15 gam,
Xung uất tử 15 gam, Tử hà sa 15 gam,
Xuyên khung 10 gam, Cam thảo 10 gam,
Thục địa 10 gam, Mộc hương 6 gam,
sắc lấy nước uống, mỗi tuần uống 4-6 thang.
– Bài 3
Nhân sâm dưỡng sinh hoàn – thành phẩm – mỗi lần uống 10 gam, ngày 2 lần, chiêu với nước nóng
(7) Chứng Thận hư: Hành kinh trước sau không nhất định, lượng ít, lưng gối mỏi, tai ù hay quên, đêm tiểu tiện nhiều lần, bụng dưới có cảm giác nặng xệ.
– Bài 1
Đương quy 10 gam, Thục địa 15 gam,
Hoài sơn 15 gam, Đỗ trọng 10 gam, Ngưu tất 10 gam
sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
– Bài 2
Tả quy hoàn – thành phẩm – mỗi lần uống 10 gam, ngày 2 lần, chiêu với nước nóng.
(8) Kinh nguyệt không đều sau khi sẩy:
Hoàng kỳ 30 gam, Đẳng sâm 30 gam,
Bạch truật 10 gam, Thiên thảo 12 gam,
Ô tặc cốt 12 gam, Địa du 10 gam,
A giao 10 gam, Sơn thù 12 gam
Ngải diệp 10 gam, Bạch thược 12 gam
Phúc bồn tử 10 gam
sắc uống mỗi ngày 1 thang.
b. Bài thuốc bằng ăn uống
– Bùi 1
Qúa lộ hoàng, (toàn cây tươi) 100 gam, rửa sạch thái nhỏ, sào với chút ít mỡ lợn, đập 1 quả trứng gà vào trộn đều; Trước khi hành kinh 2 ngày, ăn thuốc vào lúc đói, liên tục ba ngày.
– Bài 2
Đậu đen 60 gam, Trứng gà 2 quả, Rượu gạo 120 ml
đem trứng và đậu, đổ nước vào đun nhỏ lửa – khi trứng chín vớt ra bóc bỏ vỏ, lại đun thêm, khi uống mới hòa rượu, trứng cùng ăn cả nước lẫn cái mỗi ngày một lần.
– Bài 3
Nhân sâm 10 gam, Thăng ma 3 gam, Gạo tẻ 30 gam
sắc Nhân sâm và Thăng ma rồi lọc lấy nước, đổ gạo tẻ vào nấu thành cháo mỗi ngày cho ăn 1 thang, liên tục 7 thang.
c. Bài thuốc chữa bên ngoài
– Bài 1
Rễ tiên hạc thảo 31 gam, Hương phụ 3 gam, hai thứ dã nát trộn với nước nóng đắp vào rốn, ngày thay miếng đắp 1 lần, liên tục trong 3 ngày. Bài thuốc này thích hợp với loại kinh nguyệt ra quá nhiều.
– Bài 2
Nhũ hương 15 gam, Một dược 15 gam,
Bạch thược 15 gam, Ngưu tất 15 gam,
Đan sâm 15 gam, Sơn tra 15 gam,
Quảng mộc hương 15 gam, Hồng hoa 15 gam,
Băng phiến 1 gam, Nước gừng lượng vừa phải
Các vị thuốc cùng tán bột, trộn đều với Băng phiến, đựng vào lọ đậy kín. Mỗi lần dùng 30 gam, trộn với nước gừng thành hồ đặc, đắp lên hai huyệt Tử cung và Thần khuyết, dán băng cố định ra ngoài, ba ngày thay thuốc 1 lần.
