Cột sống được xem như một trụ cột chống đỡ sức nặng của trọng lượng cơ thể. Nó bao gồm nhiều đốt xương sống riêng lẻ nhờ hệ thống dây chằng và cơ kết nối chúng lại thành một trục.
Dọc theo chiều dài cột sống ở phía sau có chứa tủy sống và dây thần kinh đi từ trên não xuống. Khi có một nguyên nhân nào đó làm thay đổi cấu trúc này thường gây ra bệnh về cột sống.
Một số bệnh lý về cột sống thường gặp gồm
Đau lưng cơ năng: Thường gặp ở những người mang vác, lao động nặng hoặc ngồi lâu ở tư thế không thích hợp gây ảnh hưởng trực tiếp đến cột sống, dây chằng và cơ cạnh cột sống làm cho những cơ này phản ứng bằng cách co rút lại gây đau lưng
Chấn thương cột sống: Những trường hợp té ngã đặc biệt té từ trên cao, hay những chấn thương trực tiếp vào cột sống gây ra biến chứng gãy cột sống, xẹp lún đốt sống, tổn thương dây chằng hay trượt đốt sống đều gây ra chứng đau lưng.
Thoái hóa đĩa đệm: Ðĩa đệm là một cấu trúc sụn-xơ nằm giữa hai đốt sống. Toàn bộ đĩa đệm chiếm ¼ chiều dài cột sống và hoạt động như một bộ phận giảm sốc để bảo vệ não và dây thần kinh não tủy khi cơ thể vận động mạnh, như chạy nhẩy, uốn mình.
Cơn đau thường xảy ra khi bệnh nhân ngồi, cúi xuống, nâng vật nặng hoặc vặn mình. Ði lại, chạy chậm hoặc nằm đôi khi làm cơn đau giảm đi.
Ngoài đau lưng, bệnh nhân còn cảm thấy đau tê, nhói ở dưới chân và bàn chân vì dây thần kinh có thể bị kẹp hoặc đè ép.
Thoát vị đĩa đệm: xảy ra khi nhân của đĩa nhô ra qua màng xơ bao chung quanh đĩa và ép lên các rễ thần kinh, dây chằng kế cận.
Ða số các trường hợp thoát vị đĩa đệm thường thấy ở tuổi 30-40. Bệnh nhân có những cơn đau sắc bén, mạnh như xé thịt ở lưng, lan xuống vùng chân.
Thoát vị xảy ra bất chợt khi vặn hoặc cong cột sống quá mức khiến phần đĩa đệm lòi ra, đè lên dây thần kinh cột sống.
Sa đĩa đệm có thể thấy ở bất cứ phần nào của cột sống, nhưng 98% trường hợp ở giữa hai cột sống lưng số 4- 5 và cột sống lưng số 5 – xương cùng.
Loãng xương và thoái hoá cột sống: là bệnh thường gây ra đau lưng hay gặp ở người lớn tuổi do suy giảm khối lượng xương, làm cho xương xốp hơn, giòn hơn và dễ gãy, ở các đốt xương sống thường hay biến dạng như: xẹp, lún và “mọc gai”.
Viêm cứng khớp cột sống: là trường hợp viêm của đốt xương sống với biểu hiện: đau lưng kinh niên, kéo dài qua nhiều năm tháng; cơn đau thường xảy ra vào ban đêm….
Viêm dây chằng, gân kết nối các đốt sống với nhau cũng có thể xảy ra. Các đốt sống cùng-chậu là nơi thường hay bị viêm.
Bệnh này xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường thấy ờ tuồi từ 15 – 30 và ở đàn ông nhiều hơn đàn bà. Nguyên nhân gây ra viêm cứng khớp cột sống chưa được biết rõ, nhưng bệnh mang tính di truyền cho nhiều người trong gia đình.
Vẹo cột sống: là một hình dạng bất bình thường về độ cong của xương sống. Khi bị vẹo, nhìn từ phía sau sẽ thấy cột sống có một vài độ cong không bình thường.
Các dấu hiệu thường thấy của vẹo cột sống gồm có: Hai vai cao thấp không đều nhau; Một xương bả vai nhô cao hơn phía bên đối diện; Khi đứng hoặc đi lại, người nghiêng về một phía…
Khi cột sống vẹo nhiều, xương sườn và lòng ngực nhô về phía trước, gây khó khăn cho sự thở và cũng gây ra đau lưng. Nguyên nhân gây ra vẹo cột sống chưa được biết rõ.
Các phương pháp điều trị
– Với những trường hợp đau lưng cơ năng hay ở mức độ nhẹ: Người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi tại giường, kết hợp vật lý trị liệu như massage, xoa bóp, tập dưỡng sinh, chiếu đèn hồng ngoại hay dùng thuốc hỗ trợ như giảm đau, giãn cơ… thông thường bệnh có thể tự khỏi sau ít ngày.
– Với những trường hợp nặng hơn như: chấn thương, đau lưng kéo dài do loãng xương, thoái hóa cột sống, người bệnh cần phải đến Bệnh viện chuyên khoa khám để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
