MÃ ĐỀ, XA TIỀN THẢO, XA TIỀN TỬ

HÌNH ẢNH, TÁC DỤNG, VỊ THUỐC NAM, ĐÔNG Y, BÀI THUỐC DÂN GIAN CHỮA BỆNH, THUỐC BẮC

Tên khoa học: Plantago asiatia L. Họ: Mã đề (Plantaginaceae).

Tên khác: Toàn cây là Xa tiền thảo; Lá là Xa tiền, hạt là Xa tiền tử, Su ma(Tày), Nhả én dứt(Thái), Nằng cháy mía(Dao).

Cách trồng:Trồng bằng hạt. Gieo vào vườn ươm, khi cây con có 3-4 lá đem ra trồng đại trà. Có thể gieo hạt thẳng xuống đất. Đất trồng tốt nhất là đất cát pha, đất thịt nhẹ, cần được cày, bừa kỹ, bón lót bằng phân chuồng mục trộn một ít lân, kali. Làm thành luống và trồng cây cách cây 15-20cm. Sau 2 tháng có thể cắt thu hoạch lứa đầu và cứ mỗi 40-45 ngày thu hoạch một lứa.

Bộ phận dùng và cách bào chế: Dùng toàn cây( bỏ rễ).

Lá thu hái quanh năm dùng tươi hoặc phơi khô, sấy khô. Hạt thu hái khi quả đã chín. Hái toàn cây, phơi khô, đập lấy hạt.

Công dụng và liều dùng: Chữa đái rắt, đái buốt, phù thũng, bị tả, lỵ, ho lâu ngày, đau mắt đỏ, mụn nhọt.

Liều dùng : 10-20g lá/ngày; 6-12g hạt/ngày dạng thuốc sắc.

Bài thuốc ứng dụng:

Bài 1 : Chữa đái rắt, đái buốt, phù thũng, tiểu tiện bí :

Hạt mã đề 10g, Râu bắp 20g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 2 : Chữa cảm nắng ngất xỉu :

Lá tía tô, Lá mã đề giã nát vắt nước uống.

Bài 3 : Đau lưng do phong thấp :

Mã đề cả rễ 7 cây, hành tăm cả rễ 7 cây, đại táo 7 quả. Ba vị rửa sạch sắc với rượu gạo. Mỗi ngày uống 30-60ml.

Bài 4 : Chảy máu mũi:

Hạt hoặc lá mã đề giã nát, vắt nước uống.

Bài 5 : Chữa vàng da do thấp nhiệt.

Hạt mã đề 8-12g tán nhỏ hoà nước cơm uống.

Bài 6: Chữa viêm thận, viêm bàng quang:

Mã đề 50g, Râu ngô 100g, Ý dĩ 50g, Sài đất 40g, Rau má 50g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 7: Chữa sỏi đường tiết niệu gây xung huyết, chảy máu:

Xa tiền tử 20g, Kim tiền thảo 20g, Râu bắp 20g, Ý dĩ 16g, Rễ cỏ tranh 20g, Lá cối xay 20g, Lá mơ 100g. Tất cà thái ngắn, phơi khô, sao vàng sắc uống ngày 1 thang.

Bài 8: Chữa sưng đau dương vật: Hạt mã đề tán nhỏ mỗi lần uống 8-10g với nước đun sôi để nguội.