Chuyên gia chỉ đích danh “thủ phạm” gây ung thư trực tràng cho người Việt

Ăn dưa muối khú

Bệnh nhân Phạm Thị Ch., nữ, 48 tuổi, Ninh Bình, đến bệnh viện Bạch Mai với triệu chứng đi ngoài ra nhầy máu mũi, phân dẹt không thành khuôn, luôn có cảm giác mót rặn muốn đi ngoài…

Bệnh nhân đã được nội soi trực tràng tại phòng khám tư cho thấy cách rìa hậu môn khoảng 4cm có khối u sùi loét chiếm ¾ chu vi, bác sỹ đã sinh thiết u nhưng cả hai lần sinh thiết đều cho kết quả âm tính (tổ chức viêm, hoại tử).

Bệnh nhân tiếp tục được đánh giá toàn thân và tiến hành nội soi trực tràng và sinh thiết u lần 3. Kết quả giải phẫu bệnh là ung thư biểu mô tuyến biệt hóa vừa.

Sau khi tiến hành phẫu thuật, kết hợp xạ trị, bệnh nhân tiến triển tốt. Đây chỉ là 1 trong rất nhiều bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng được bác sĩ cứu.

Được bác sĩ tư vấn, bà Ch. thấy trong thời gian gần 20 năm qua bà sống bằng nghề làm dưa muối để bán.

Thói quen làm dưa bán và ăn dưa muối có khi dưa đã khú nhưng tiếc rẻ bà vẫn ăn mà không hề biết rằng nó lại độc hại, nó có thể là nguyên nhân dẫn đến căn bệnh ung thư đến nay bà mắc phải.

Hay như trường hợp của bà Vũ Thị Hường trú tại Hải Hậu, Nam Định. Bà Hường cho biết, từ xưa đến nay bà vẫn bị đại tiện táo bón. Lúc nào bà Hường cũng nghĩ đó là do cơ địa của mình. Mỗi lần đi vệ sinh mất 10 -15 phút.

Bà chủ quan chẳng đi kiểm tra sức khoẻ. Đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh ung thư đại trực tràng của mình.

Theo GS Mai Trọng Khoa – PGĐ Bệnh viện Bạch Mai, Giám đốc Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai, bệnh ung thư đại trực tràng là căn bệnh liên quan đến thói quen ăn uống, thường gặp ở những người hay mắc táo bón do ăn ít chất xơ.

Ở Việt Nam, căn bệnh này nằm trong số 5 bệnh ung thư có số người mắc cao nhất. Dự đoán trong vài năm tới, số người mắc sẽ còn tăng nhanh do lối ăn fast-food ngày một thịnh hành.

Theo tính toán, trong tổng số người tử vong do ung thư tại Mỹ thì có tới 60% do ung thư đại trực tràng.

Đại tràng của con người được chia thành 4 đoạn. Ung thư có thể khởi phát từ bất cứ đoạn nào trên đại tràng hoặc trực tràng.

Ung thư xuất phát từ lớp trong cùng của thành ruột (niêm mạc đại – trực tràng) sau đó xâm lấn ra phía ngoài qua các lớp khác của thành ruột.

Ung thư ở mỗi vị trí trên khung đại tràng sẽ biểu hiện các triệu chứng khác nhau, thông thường nhất là có máu trong phân.

Trong đa số các trường hợp, ung thư đại – trực tràng phát triển âm thầm trong nhiều năm. Ngày nay người ta biết ung thư khởi đầu bằng một tổn thương gọi là pô-líp, 5 đến 10 hay 25 năm sau, pô-líp trở thành ung thư.

Cắt bỏ pô-líp sớm là cách phòng ngừa ung thư hữu hiệu nhất. Thống kê cho thấy ung thư đại – trực tràng là loại ung thư đứng hàng thứ 3 trong các bệnh ung thư của người Việt Nam.

Những thực phẩm gây bệnh

PGS Nguyễn Văn Hiếu, Phó Giám đốc Bệnh viện K Trung ương, nguyên trưởng bộ môn ung thư trường đại học Y Hà Nội cho biết, các yếu tố nguy cơ chính của ung thư đại trực tràng đến từ chế độ ăn.

Chế độ ăn có nhiều mỡ, thịt động vật, thức ăn lên men, ướp muối, xông khói, thức ăn gây đột biến gen được xem là có liên quan tới ung thư đại – trực tràng.

Một vài trạng thái bệnh lý được coi là tổn thương tiền ung thư, viêm loét đại trực tràng mãn tính có thể phát triển thành ung thư từ 20 – 25%, bệnh viêm mô hạt mãn tính của ống tiêu hoá, các u lành tính là những khối polyp kích thước lớn có nguy cơ K hoá rất cao.

Bệnh có yếu tố di truyền nếu các thành viên trong gia đình từng bị ung thư đại trực tràng thì các thành viên còn lại có nguy cơ cao hơn, đặc biệt là những trường hợp gia đình có tiền sử polyp tuyến.

Triệu chứng của bệnh phụ thuộc vào vị trí khối u, mức độ xâm lấn ra xung quanh và mức độ lan toả ra toàn cơ thể.

Phần lớn biểu hiện của bệnh không đặc trưng nên người bệnh thường không nghĩ tới ung thư. Triệu chứng bao gồm cả tại chỗ và toàn thân và khi di căn.

Những triệu chứng tại chỗ có thể nhìn thấy đó là thay đổi thói quen đại tiện, phân lúc lỏng, lúc táo bón mà không rõ nguyên nhân.

Đi ngoài không hết, khuôn phân thu nhỏ, thay đổi hình dạng khuôn phân, chảy máu đường tiêu hoá dưới, đi ngoài phân nhầy nhầy lẫn máu hoặc đi phân đen nếu u ở đầu của đại tràng.

Khối u lớn có thể lắp kín lòng đại tràng, trực tràng gây ra tắc ruột với các biểu hiện như táo bón, đau bụng, đầy hơi, nôn, nên rất dễ bị người bệnh coi nhẹ.

Để phòng ung thư đại – trực tràng, bác sĩ Hiếu cho biết phải loại bỏ các yếu tố nguy cơ gây bệnh. Tăng cường vận động thế chất, hạn chế ăn mỡ, thịt động vật, giảm phần calo, chất béo từ 40% xuống còn 20 – 25%.

Tăng cường ăn các chất xơ, hoa quả tươi hàng ngày, hạn chế ăn thức ăn muối, lên men, cá khô, xì dầu, thịt xông khói.

Tránh những chất gây đột biến gen nhiễm trong thức ăn như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, hạn chế lạm dụng bia rượu và các chất lên men khác.

Theo Trí thức trẻ