Cụ Nông Thị Ngà, người dân tộc Cao Lan đến với nghề bốc thuốc từ năm 8 tuổi từ một cơ duyên hết sức tình cờ. Khi đó, bố mẹ qua đời sớm, mình cụ phải lo chạy chữa bệnh cho em gái. Khát vọng cứu sống em đã đem đến cho cụ nhiều kinh nghiệm cũng như hình thành cái nghiệp cứu người này.
Theo thầy học lỏm chữa bệnh cho em
Dáng người gầy nhỏ, khuôn mặt khắc khổ, đôi mắt hiền lành nhưng cụ Ngà vẫn có tác phong rất nhanh nhẹn, hoạt bát. Tuổi 89, cụ vẫn tự mình lên núi tìm các vị thuốc mang về chữa bệnh cho người dân. “Những vị thuốc chữa vẩy nến rất khó tìm. Nếu không phải là người dân tộc Cao Lan thì khó có thể nhận ra”, cụ Ngà bộc bạch.
Ngôi nhà của cụ Ngà nằm dưới chân đèo Giàng thuộc thị trấn Nà Phặc, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn. Vừa rửa lá cây, cụ Ngà vừa trầm tư nhớ lại về cái duyên biết đến bài thuốc này.
Là người dân tộc Cao Lan, sinh ra ở Yên Bái. Năm lên 8 tuổi, cha mẹ cụ đã bị bạo bệnh rồi qua đời. Khi ấy, cụ và em gái bơ vơ không nơi nương tựa. Để tồn tại trong điều kiện đầy rẫy khó khăn đó, ban đầu cụ Ngà phải dẫn em gái đi lang thang khắp nơi để xin ăn. Nhưng hành trình “cái bang” này không kéo dài được bởi em gái cụ bị bệnh và thường xuyên đau ốm. Cụ Ngà đành phải cõng em tìm đến những thầy lang nổi tiếng trong vùng để cầu cứu. Rồi cụ cũng được một gia đình làm nghề thuốc ở Yên Bái thuê làm người giúp việc. Có nơi ở ổn định cho hai chị em, cụ quyết định học mót nghề bốc thuốc để tự tay chữa bệnh cho em gái.
Ngoài những lúc làm việc nhà, khi rảnh rỗi cụ Ngà lại ngồi xem chủ nhà bốc thuốc chữa bệnh cho khách. Đến khi thầy lang chẩn đoán bệnh và bốc thuốc cho một người có biểu hiện như em gái mình, cụ khắc ghi từng câu, từng chữ. Đến giờ nghỉ trưa, cụ lại lén lên rừng tìm đúng những vị thuốc mà thầy lang chủ nhà đã dùng để chữa bệnh cho khách. Về nhà, cụ rửa sạch, sấy khô rồi sắc lên cho em mình uống.
“Nghĩ lại thấy mình liều thật, nhưng không liều thì cũng chẳng biết phải cứu em thế nào. Những vị thuốc tôi học được khi cho em gái uống, sức khỏe cứ khá dần lên. Duy trì điều trị chừng 4 tháng thì em gái tôi khỏe hẳn, hết bệnh. Hai chị em mừng mừng, tủi tủi. Về sau, em gái tôi cũng phụ giúp làm các công việc của nhà chủ”, đôi mắt cụ Ngà nhòe đi khi nhớ lại giây phút ấy.
Năm 14 tuổi, hai chị em cụ rời khỏi nhà chủ và tự tìm con đường riêng cho mình. Cụ tham gia cách mạng và được phân công về đội tuyên truyền của Hội Phụ nữ tỉnh Yên Bái. Trong những năm tham gia kháng chiến, cụ Ngà được tiếp xúc với rất nhiều bài thuốc quý của những người dân tộc thiểu số. Vốn đam mê nghề bốc thuốc, chữa bệnh từ bé, cụ Ngà đã ghi nhớ lại từng vị thuốc một. Đặc biệt, cụ được những bà mế vùng cao dạy cho nhiều bài thuốc chữa bệnh.
Cứu thoát hai người suýt tự tử vì bệnh vẩy nến
20 tuổi, cụ Ngà lập gia đình và theo chồng về Bắc Kạn sinh sống. Ban đầu, cụ chỉ chữa một số bệnh như tắc tia sữa, dạ dày… Về sau, cụ vừa mày mò chữa trị vừa học hỏi rồi tìm kiếm được nhiều vị thuốc mới, đặc biệt là bài thuốc được coi là “khắc tinh” của bệnh vẩy nến.
Khi chúng tôi hỏi về những bài thuốc chữa bệnh, cứu giúp người dân thoát khỏi lưỡi hái tử thần, cụ Ngà chỉ cười: “Không phải có thuốc là bệnh khỏi đâu mà còn kết hợp nhiều yếu tố khác nữa. Quan trọng nhất là người bệnh phải có lòng tin và kiên trì. Bởi căn bệnh này chẳng thể chữa một sớm một chiều là khỏi ngay được”. 6 năm trước, khi vào rừng tìm thuốc, cụ thấy một người đàn ông đang có ý định thắt cổ tự vẫn. May mắn, cụ đã kịp thời ngăn lại và hỏi chuyện. Người đàn ông này giới thiệu tên Thuận (46 tuổi) cùng ở huyện Ngân Sơn, Bắc Kạn. Ông bị vảy nến ở đầu khiến rụng tóc, ngứa ngáy vô cùng khó chịu. Dù đã chạy chữa ở nhiều phòng khám nhưng bệnh tình không thuyên giảm. Chán chường và đau đớn, ông Thuận quyết định tìm đến cái chết để giải thoát…
Qua thăm khám, cụ Ngà cho biết, nguyên nhân khiến bệnh của ông Thuận ngày càng nặng bởi lượng thuốc Tây tiêm vào cơ thể quá nhiều khiến gan bị nhiễm độc. Sau đó, cụ động viên người đàn ông này về nhà mình chữa bệnh. Để điều trị, cụ đã sử dụng song song vừa dùng thuốc trị vảy nến, vừa dùng thuốc giải độc gan. Sau đợt điều trị thứ nhất (khoảng 5 tuần), ông Thuận thấy bệnh tình giảm dần và không còn muốn chết nữa. Đến hết đợt điều trị thứ hai thì căn bệnh vảy nến đã hoàn toàn biến mất khỏi cơ thể. “Mẹ Ngà là người đã tái sinh cuộc đời tôi”, ông Thuận tâm sự ngắn gọn.
Một người khác là ông Nguyễn Văn Trung (58 tuổi, sống tại TP. Bắc Kạn) cũng chia sẻ: “Từ chục năm trước, bỗng nhiên người tôi nổi rất nhiều mụn, đi khám họ kết luận tôi bị bệnh vẩy nến, dù đã dùng rất nhiều thuốc nhưng bệnh tình không khỏi. Tôi mặc cảm, xấu hổ không dám gặp mọi người, cũng sợ lây bệnh cho họ. Không ít lần tôi đã nghĩ đến cái chết để giải thoát. Khi được mọi người giới thiệu đến gặp cụ Ngà, tôi bán tín bán nghi. Có bệnh thì vái tứ phương, còn một tia hy vọng cuối cùng mình cũng thử. Sau 6 tháng kiên trì đắp và tắm lá thuốc của cụ Ngà, thật bất ngờ khi tôi khỏi bệnh hoàn toàn”.
Những bệnh phổ biến khác như trị khối u vú, da liễu, gan, dạ dày, đại tràng thì cụ Ngà cũng có những bài thuốc khá công hiệu. Với những người mắc bệnh nặng cụ Ngà thường không e ngại mà còn sốt sắng hơn tìm cách chạy chữa. Cụ tin rằng, sự quan tâm săn sóc, vỗ về thân ái cũng giúp ích rất nhiều cho tâm lý người bệnh, giúp những thang thuốc thêm công hiệu.
Cứu chữa nhiều người thoát khỏi cái chết, thoát khỏi bệnh tật nhưng gia cảnh cụ Ngà vẫn rất nghèo. Cụ bảo chúng tôi “làm cái nghề này phải có cái tâm thật sáng, không màng tiền bạc mới có thể chữa bệnh được”. Từ những năm 1984, khi cụ bắt đầu chữa bệnh cho người dân quanh vùng nhưng chẳng bao giờ lấy tiền công, ai biếu chục trứng, bát gạo thì cụ miễn cưỡng nhận. Cụ Ngà cũng có bán thuốc, nhưng chỉ vài chục ngàn một thang. Có người khuyên cụ không lấy công thì cũng nên tính toán tiền thuốc, thì cụ thủng thẳng: “Mang bệnh trong người đã khốn khổ rồi, không làm ăn được thì lấy tiền đâu mà mua thuốc?”.
Người nắm giữ nhiều bài thuốc quý
Ông Dương Văn La, Hội Đông y huyện Ngân Sơn, Bắc Kạn chia sẻ: “Bài thuốc chữa vẩy nến của cụ Ngà được nhiều bệnh nhân đánh giá có công dụng cao, nhiều người đã khỏi bệnh. Cụ Ngà cũng là người nắm giữ rất nhiều bài thuốc quý hiếm của người dân tộc Cao Lan. Chúng tôi cũng thường xuyên đến học hỏi các bài thuốc chữa bệnh từ lá rừng mà cụ tích lũy mấy chục năm qua. Quả thật, cụ là một tấm gương về y đức và nỗ lực với nghề đáng kính nể”.
Nhật Tân
Nguồn: giadinh.net.vn
