(Impetigo)
Bệnh da thường gặp do nhiễm liên cầu hoặc cả liên cầu khuẩn và tụ cầu kết hợp. Bệnh lây nhất là đối với trẻ em, có thể lây lan thành dịch ở trong gia đình hoặc trường học.
I. TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG BỆNH CHỐC
Bắt đầu là một dát nhó, sau xuất hiện bọng nước. Bọng nước không căng, to bằng hạt đỗ đến hạt ngô hoặc lớn hơn, chứa chất dịch lúc đầu màu vàng trong, về sau rất nhanh chóng trở thành màu đục và hoá mủ. Bọng nước vỡ ra đóng vẩy tiết màu vàng. Cậy vẩy sẽ thấy một trớt nông, tròn đều đặn, màu đỏ hồng, xung quanh vẩy tiết màu vàng thường có một viền vẩy mỏng. Các bọng nước thường liên kết lại thành mảng, vỡ ra đóng vẩy tiết, giới hạn rất rõ hơi lõm ở giữa. Sau khoảng 8-10 ngày, vẩy tiết sẽ bong đi và còn lại một dát màu thẫm, bong vẩy da và về sau mất đi không để lại dấu vết gì.
Ví trí khu trú thường gặp nhiều nhất là ở mặt, ở má, xung quanh các lỗ tự nhiên, ở da đầu và ở chân tay. Các phần khác của cơ thể ít bị hơn. ở trẻ em do gãi, vi khuẩn từ chỗ này lan sang chỗ khác làm cho bệnh có thể lan tràn khắp cơ thể.
Thường gặp các tổn thương khác kết hợp do liên cầu như: nứt mép, viêm kẽ sau tai, kẽ mũi má, v.v.v.
Bệnh tiến triển lành tính. Nếu được điều trị đúng phương pháp bệnh có thể lành trong vòng từ 1 đến 2 tuần, Nếu không được điều trị kịp thời, có thể có những biến chứng như viêm hạch bạch huyết biến thành áp xe. ở trẻ em, nếu chốc lan rộng có thể biến chứng viêm thận.
Có các hình thể lâm sàng như chốc có bọng nước rát to, đường kính từ 4 – 5 cm có khi bọng nước rất bé, đường kính từ 1 -3 ly giống như hạt kê. Có trường hợp loét sâu (chốc loét) do độc tố vi khuẩn mạnh trên bệnh nhân suy dinh dưỡng, thường xuất hiện ở chi dưới.
II. CHỮA BỆNH CHỐC
Trường hợp nhẹ chỉ cần điều trị tại chỗ. Điều trị toàn thân chỉ áp dụng trong trường hợp có biến chứng, tổn thương lan rộng hoặc dai dẳng, tái phát nhiều lần.
– Điều trị tại chỗ: làm bong vẩy bằng cách phun nước hoặc dung dịch nước muối đẳng trương, đắp gạc có thuốc tím 1/10.000. Nếu vẩy dày quá dùng mỡ salicylic 2 – 3% bôi ngày 1 lần trong 1 – 2 ngày cho vẩy mềm, sau đó làm bong vẩy và rửa sạch. Các bọng nước chưa vỡ, lấy kéo hoặc kim tiệt khuẩn làm vỡ bọng nước, rửa sạch và bôi thuốc ngày 2 lần.
Dung dịch Milian gồm có; tím gentian 0,25g, xanh methylen 2g, rượu 60° 100ml.
Có thể dùng dung dịch nitrat bạc 3 – 5% hoặc dung dịch eosin 2% pha trong rượu 60°.
– Đối với các thương tổn có nhiều vẩy tiết hoặc chảy nước nhiều hoặc diện rộng, cần băng lại về ban đêm, có thể dùng các loại thuốc mỡ, thuốc hồ hoặc thuốc kem kháng sinh (erthromycin hoặc tetracyclin 2 -3 %) hoặc kem Dalibour, Thuốc mỡ thuỷ ngân oxyd vàng 1 – 5% là loại thuốc mạnh có thể bôi trên vẩy tiết nhưng đề phòng thuốc có thể gây viêm da.
Điều trị toàn thân: dùng kháng sinh phối hợp như ampicilin erythromycin, gentamicin, dựa theo kháng sinh đồ trong trường hợp bệnh nặng lan rộng, trường hợp chốc loét.
Kết với kháng sinh cần nâng cao thể trạng bệnh nhân bằng các loại sinh tố, truyền dịch, truyền đạm nếu cần thiết.
