Đại cương
U xơ tử cung là một loại u lành tính thường gặp ở phụ nữ lứa tuổi trung niên. Bệnh phát sinh thường liên quan đến sự rối loạn chức năng buồng trứng, sự xuất tiết quá nhiều nội tiết tố nữ, cho nên bệnh có xu hướng teo sau thời kỳ mãn kinh.
Y học cổ truyền cho rằng, bệnh là do hai mạch xung nhâm, khí huyết ngưng trệ gây nên.
Cấu tạo khối u là do cơ trơn và tổ chức liên kết tạo thành hình cầu to nhỏ, và vị trí khác nhau nên phân ra nhiều loại, như u xơ thân tử cung và u xơ cổ tử cung.
Triệu chứng lâm sàng:
- Rối loạn kinh nguyệt thường biểu hiện là kinh kéo dài, lượng kinh nhiều, đau kinh, một số ít ra máu bất thường ở âm đạo.
- Huyết trắng ra nhiều nhất là đối với u xơ tử cung dưới niêm mạc, nếu có nhiễm khuẩn hoặc hoại tử thì huyết trắng có lẫn máu hoặc mủ.
- Sờ thấy có khối u vùng bụng dưới (lúc khối u còn nhỏ có thể chưa sờ thấy).
- Những triệu chứng chèn ép bàng quang và trực tràng như tiểu nhiều lần, khó đi tiểu hoặc táo bón. Nếu thần kinh bị chèn ép có thể gây nên lưng đùi đau.
Chẩn đoán: Chủ yếu dựa vào:
- Triệu chứng lâm sàng (như trên).
- Khám phụ khoa: Có thể sờ thấy thân tử cung to, bề mặt gồ ghề, nạo niêm mạc tử cung có cảm giác lồi lõm không đều.
- Siêu âm giúp cho chẩn đoán.
- Chú ý phân biệt với ung thư buồng trứng, khối u do viêm nhiễm vùng hố chậu, có thai.
Điều trị:
Biện pháp điều trị tùy thuộc tuổi của bệnh nhân, yêu cầu sinh đẻ, sự phát triển nhanh chậm của khối u. Nếu khối u nhỏ hơn tử cung có thai 3 tháng, có yêu cầu sanh đẻ hoặc gần kỳ mãn kinh, không có triệu chứng rõ rệt có thể chữa bằng đông y và theo dõi. Trường hợp khối u to, có triệu chứng chèn ép, phát triển nhanh cần dùng phẫu trị.
ĐIÊU TRỊ BẰNG Y HỌC CỔ TRUYỀN
- Biện chứng luận trị:
Phép trị chủ yếu là: Nhuyễn kiên tiêu tích hành khí hoạt huyết.
Có thể chia 2 thể:
- Thiên về huyết ứ:
+ Bài thuốc: Quế chi Phục linh hoàn gia giảm: Bạch linh, Đào nhân, Xích thược, Đơn bì mỗi thứ 12g, Miết giáp, sinh Mẫu lệ mỗi thứ 20g, Quế chi 6g. sắc uống.
- Thiên về khí trệ:
Bài thuốc: Hương lăng hoàn (Tế sinh phương) gia Hải tảo, Côn bố, Quất hạch, Hạ khô thảo, Hải tảo, Côn bố, Hạ khô thảo đều 20g, Mộc hương, Chỉ xác, Đinh hương, Tam lăng, Nga truật, Thanh bì, Xuyên luyện tử, Tiểu hồi, Quất hạch đều 6g.
KẾT HỢP ĐIỀU TRỊ BẰNG NỘI TIẾT TỐ
- Testostérone 25 – 50mg, mỗi tuần tiêm bắp 2 lần, lượng không quá 250 – 300mg/tháng.
- Methyltéstosterone 5mg X 2 lần/ngày, uống liên tục 20 ngày, bắt đầu từ sau ngày hết kinh.
