Định nghĩa
Nhức đầu cluster là một trong những loại đau đớn nhất. Một tính năng nổi bật của đau đầu là các cuộc tấn công xảy ra trong các mô hình chu kỳ hoặc đợt.
Cơn đau của các cuộc tấn công thường xuyên được gọi là thời kỳ cluster, có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, thường là theo sau thời kỳ thuyên giảm khi các cuộc tấn công đau đầu ngưng hoàn toàn. Mô hình dao động từ người này sang người khác, nhưng hầu hết mọi người có một hoặc hai giai đoạn cluster một năm. Trong thời gian thuyên giảm, không nhức đầu trong nhiều tháng và đôi khi thậm chí cả năm.
May mắn thay, nhức đầu cluster là rất hiếm và không đe dọa tính mạng. Phương pháp điều trị có thể giúp làm cho các cuộc tấn công ngắn hơn và ít nghiêm trọng. Ngoài ra, thuốc phòng ngừa có thể giúp giảm số lượng các cơn đau đầu.
Các triệu chứng
Một đợt nhức đầu cluster đến một cách nhanh chóng, thông thường mà không cảnh báo. Dấu hiệu và triệu chứng điển hình bao gồm:
Đớn đau, thường nằm trong hoặc xung quanh mắt, nhưng có thể tỏa đến các vùng khác của khuôn mặt, đầu, cổ và vai.
Mặt đau.
Đỏ trong mắt của bên bị ảnh hưởng.
Nghẹt mũi chảy nước phía bên bị ảnh hưởng của khuôn mặt.
Mồ hôi, da nhợt nhạt trên mặt.
Sưng quanh mắt ở bên bị ảnh hưởng của khuôn mặt.
Rủ mí.
Những đau đớn của một nhức đầu cluster thường được mô tả như là sắc nét, thâm nhập hoặc nóng. Những người có trải nghiệm này nói rằng nỗi đau cảm thấy như một dùi nóng bị mắc kẹt trong mắt hoặc đang được đẩy ra khỏi ổ. Những người bị nhức đầu xuất hiện bồn chồn, thích tốc độ hoặc ngồi và lúc lắc để làm dịu cuộc tấn công. Trái ngược với người đau nửa đầu, những người đau đầu cluster thường tránh nằm trong một cuộc tấn công bởi vì vị trí này dường như làm tăng cơn đau.
Một số triệu chứng giống như đau nửa đầu bao gồm buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh và hào quang.
Đặc điểm thời kỳ Cluster. Một giai đoạn cluster thường kéo dài từ 01 đến 12 tuần. Ngày bắt đầu và thời gian của từng giai đoạn cluster có thể được thống nhất từ thời kỳ với chu kỳ. Ví dụ, thời kỳ xảy ra theo mùa cluster, chẳng hạn như mỗi mùa xuân hay mùa thu hàng năm.
Hầu hết mọi người có nhức đầu cluster nhiều tập, có nghĩa là những cơn đau đầu cluster xảy ra trong một tuần đến một năm, theo sau là một giai đoạn thuyên giảm đau mà có thể kéo dài chừng 06 đến 12 tháng trước khi đợt khác đau đầu cluster phát triển. Thời kỳ mãn tính cluster có thể tiếp tục trong hơn một năm, hoặc giai đoạn đau có thể kéo dài ít hơn một tháng.
Trong một khoảng thời gian cluster:
Nhức đầu thường xảy ra mỗi ngày, đôi khi nhiều lần trong ngày.
Một cuộc tấn công duy nhất có thể kéo dài từ 15 phút đến 03 giờ.
Các cuộc tấn công thường xảy ra cùng một lúc mỗi ngày trong vòng 24 giờ.
Đa số các cuộc tấn công xảy ra 9:00 – 21:00.
Cơn đau thường kết thúc như khi nó bắt đầu đột ngột, với cường độ giảm nhanh chóng. Sau khi tấn công, hầu hết mọi người là hoàn toàn không đau.
Nếu vừa bắt đầu trải nghiệm đau đầu cluster, gặp bác sĩ để loại trừ các rối loạn khác và để tìm việc điều trị hiệu quả nhất. Nhức đầu đau đớn, ngay cả khi trầm trọng thường không phải là kết quả của một bệnh tiềm ẩn, nhưng thỉnh thoảng nhức đầu có thể chỉ ra một điều kiện y tế nghiêm trọng tiềm ẩn, chẳng hạn như một khối u não hay vỡ mạch máu bị suy yếu (phình động mạch). Ngoài ra, nếu có một lịch sử đau đầu, hãy gặp bác sĩ nếu những thay đổi mô hình hay nhức đầu đột nhiên cảm thấy khác nhau.
Đi khám bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu ngay lập tức nếu có bất kỳ những dấu hiệu và triệu chứng:
Đột ngột đau đầu nghiêm trọng, thường xuyên như một tiếng sấm.
Nhức đầu với sốt, cứng cổ, rối loạn tâm thần, động kinh, tê hoặc nói khó khăn mà có thể chỉ ra một số vấn đề, bao gồm đột quỵ, bệnh viêm màng não, viêm não hoặc u não.
Nhức đầu sau khi một chấn thương đầu, ngay cả khi đó là một chấn thương nhỏ hoặc vết sưng, đặc biệt là nếu nó sẽ tồi tệ hơn.
Nhức đầu dữ dội bất ngờ không giống như bất kỳ nhức đầu khác mà đã trải nghiệm.
Nguyên nhân
Nguyên nhân chính xác của nhức đầu cluster là không rõ, nhưng bất thường ở vùng dưới đồi có thể đóng một vai trò. Cuộc tấn công cluster thường xảy ra với thời điểm đều đặn trong một ngày 24 giờ, và chu kỳ của thời kỳ cluster thường sau các mùa trong năm. Những mô hình cho thấy rằng đồng hồ sinh học của cơ thể có liên quan. Ở con người, đồng hồ sinh học nằm ở vùng dưới đồi, nằm sâu trong trung tâm của bộ não. Bất thường ở vùng dưới đồi có thể giải thích trong thời gian và tính chất chu kỳ của nhức đầu cluster. Các nghiên cứu đã phát hiện hoạt động gia tăng ở vùng dưới đồi trong quá trình đau đầu cluster.
Các yếu tố khác có thể sẽ tham gia vào sự phát triển của nhức đầu chùm bao gồm:
Kích thích tố. Những người đau đầu cluster có mức độ bất thường của hoóc môn nhất định, chẳng hạn như melatonin và cortisol trong thời gian cụm.
Dẫn truyền thần kinh. Thay đổi ở các cấp độ của một số các hóa chất mang xung trong não (dẫn truyền thần kinh) như serotonin, có thể đóng một vai trò trong sự phát triển của nhức đầu cluster.
Không giống như chứng đau nửa đầu và nhức đầu căng thẳng, nhức đầu cluster thường không liên quan gây ra như: Thực phẩm, thay đổi kích thích tố hoặc căng thẳng. Nhưng một khi một khoảng thời gian bắt đầu uống rượu có thể nhanh chóng kích hoạt nhức đầu. Vì lý do này, nhiều người đau đầu cluster tránh uống rượu trong khoảng thời gian cluster. Khác có thể gây nên bao gồm việc sử dụng thuốc như nitroglycerin, một loại thuốc dùng để điều trị bệnh tim.
Yếu tố nguy cơ
Các yếu tố rủi ro cho nhức đầu cluster bao gồm:
Đàn ông. Đàn ông có nhiều khả năng hơn phụ nữ có nhức đầu cluster.
Người lớn. Hầu hết những người đau đầu cluster đầu tiên phát triển các rối loạn ở độ tuổi cuối 20, mặc dù điều kiện có thể phát triển ở mọi lứa tuổi.
Mầu da. Người da đen có nhiều khả năng hơn người da trắng để trải nghiệm đau đầu cluster.
Hút thuốc lá. Nhiều người bị các cuộc tấn công cluster đau đầu là người hút thuốc.
Uống rượu. Rượu có thể gây ra một cuộc tấn công nếu đang có nguy cơ bị nhức đầu cluster.
Một lịch sử gia đình. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em đã từng có nhức đầu cluster, có thể tăng nguy cơ đau đầu cluster.
Các xét nghiệm và chẩn đoán
Cluster nhức đầu có một loại đặc trưng của đau đớn và mô hình của các cuộc tấn công. Một chẩn đoán phụ thuộc vào mô tả về các vụ tấn công, bao gồm đau, vị trí và mức độ nghiêm trọng của nhức đầu và các triệu chứng liên quan. Các tần số và thời gian nhức đầu cũng là những yếu tố quan trọng.
Nếu có đau đầu mãn tính hoặc tái phát, bác sĩ có thể thử để xác định loại và nguyên nhân gây ra nhức đầu bằng cách sử dụng phương pháp tiếp cận nhất định.
Các bài kiểm tra
Khám thần kinh. Khám thần kinh có thể giúp bác sĩ phát hiện dấu hiệu thể chất của một nhức đầu cluster. Đôi khi mí mắt có thể uể oải, thậm chí giữa các cuộc tấn công .
Hình ảnh kiểm tra. Nếu có đau đầu bất thường hoặc phức tạp hoặc một khám thấy bất thường thần kinh, có thể trải qua thử nghiệm khác để chẩn đoán loại trừ các nguyên nhân khác nghiêm trọng của cơn đau đầu, chẳng hạn như một khối u hoặc chứng phình động mạch. Hai hình ảnh phổ biến là vi tính chụp cắt lớp (CT) và hình ảnh cộng hưởng từ (MRI). CT scan sử dụng một loạt các máy tính quang để cung cấp một cái nhìn toàn diện về bộ não. MRI không sử dụng X – quang. Thay vào đó, nó kết hợp từ tính, sóng phát thanh, công nghệ máy tính để tạo ra hình ảnh rõ ràng về bộ não.
Theo dõi nhức đầu
Một trong những điều hữu ích nhất mà có thể làm là giữ nhật ký đau đầu ít nhất là hai tháng. Mỗi lần nhức đầu, ghi lại các thông tin sau:
Mô tả về đau.
Các mức độ nghiêm trọng của đau.
Các vị trí của cơn đau.
Thời hạn của nỗi đau.
Bất kỳ loại thuốc đang dùng.
Thời gian.
Những gì đang làm.
Những gì đang ăn hoặc uống.
Nhật ký nhức đầu có thể cung cấp manh mối có giá trị mà có thể giúp bác sĩ chẩn đoán cụ thể loại nhức đầu và khám phá có thể gây ra nhức đầu.
Phương pháp điều trị và thuốc
Không có cách chữa đau đầu cluster. Mục tiêu của điều trị là giúp giảm mức độ đau đớn và rút ngắn thời gian nhức đầu.
Bởi vì nỗi đau của nhức đầu cluster đến đột ngột và có thể giảm dần trong một thời gian ngắn, thuốc giảm đau mua không cần toa, chẳng hạn như aspirin hay ibuprofenkhông có hiệu quả. Nhức đầu thường đi trước khi thuốc bắt đầu làm việc. May mắn thay, các loại thuốc cấp tính có thể cung cấp một số giảm đau. Điều trị đau đầu cluster là tập trung hơn vào công tác phòng chống, với các tùy chọn thuốc nhiều hơn có sẵn để lựa chọn.
Phương pháp điều trị cấp tính
Phương pháp điều trị nhanh bao gồm:
Oxy. Một thời gian ngắn hít oxy 100 phần trăm qua mặt nạ với tốc độ 7 – 10 lít một phút, cung cấp cứu trợ mạnh mẽ cho hầu hết người sử dụng nó. Những ảnh hưởng của điều này, thủ tục an toàn không tốn kém có thể được cảm nhận trong vòng 15 phút. Hạn chế lớn của ôxy là cần phải thực hiện một xi lanh và điều tiết với oxy, có thể làm cho việc điều trị bất tiện và không thể tiếp cận. Đơn vị nhỏ cầm tay có sẵn, nhưng một số người vẫn tìm thấy chúng không thực tế. Đôi khi, oxy chỉ có thể trì hoãn chứ không phải dừng cuộc tấn công và đau có thể trở lại.
Triptans. Hình thức tiêm của sumatriptan thường được sử dụng để điều trị đau nửa đầu, cũng là một điều trị cấp tính hiệu quả cho nhức đầu cluster. Một số người có thể có lợi từ việc sử dụng sumatriptan ở dạng xịt mũi, nhưng đối với hầu hết mọi người điều này là không hiệu quả như tiêm. Sumatriptan không được khuyến cáo nếu đã không kiểm soát được bệnh cao huyết áp hoặc bệnh tim thiếu máu cục bộ.
Thuốc triptan, zolmitriptan có thể được thực hiện dưới dạng xịt mũi để giảm đau đầu cluster. Thuốc này có thể là một lựa chọn nếu không thể chịu đựng các hình thức khác của phương pháp điều trị hành động nhanh chóng.
Dihydroergotamine. Ống thuốc tiêm và các hình thức. Dihydroergotamine là một thuốc giảm đau hiệu quả cho một số người với nhức đầu cluster. Khi tiêm tĩnh mạch, thuốc đòi hỏi phải đi đến một bệnh viện hoặc phòng của bác sĩ.
Octreotide. thuốc này, một phiên bản tiêm tổng hợp của hormone somatostatin não, là một điều trị hiệu quả cho nhức đầu cluster và là an toàn nếu bị huyết áp cao và bệnh tim thiếu máu cục bộ.
Thuốc mê khu vực. Hiệu quả của thuốc gây tê địa phương, chẳng hạn như lidocain (Xylocaine), có thể có hiệu quả chống đau nhức đầu cluster khi được sử dụng ở dạng thuốc nhỏ mũi.
Phẫu thuật
Hiếm khi, phẫu thuật được khuyến khích cho những người bị đau đầu kinh niên cluster người không đáp ứng tốt với điều trị tích cực hoặc những người không thể chịu đựng các loại thuốc hoặc các hiệu ứng phụ của chúng. Ứng cử viên cho giải phẫu phải có nhức đầu chỉ ở một bên của đầu bởi vì phẫu thuật có thể được thực hiện chỉ một lần.
Một số loại phẫu thuật đã được sử dụng để điều trị nhức đầu cluster. Những thủ tục này cố gắng để loại bỏ các con đường thần kinh được cho là chịu trách nhiệm về cơn đau. Tuy nhiên, điểm yếu cơ bắp còn sót lại trong hàm hay mất cảm giác ở các khu vực nhất định của khuôn mặt có thể bắt đầu.
Phẫu thuật tùy chọn bao gồm:
Phẫu thuật thông thường. Sử dụng một thủ tục xâm lấn thông thường, bác sĩ phẫu thuật cắt một phần của dây thần kinh trigeminal – dây thần kinh phục vụ khu vực phía sau và xung quanh mắt với dao mổ hoặc sử dụng nhiệt nhỏ để tiêu diệt một phần của thần kinh. Hình thức phẫu thuật này có thể cung cấp cứu trợ, nhưng có những rủi ro nghiêm trọng cho mắt. Đây là một thủ tục không còn sự lựa chọn đầu tiên.
Glycerol tiêm. Tiêm glycerol vào các dây thần kinh mặt có thể cung cấp cứu trợ ngay lập tức các triệu chứng với nguy cơ ít hơn các thủ tục phẫu thuật khác.
Phương pháp điều trị mới hơn
Theo các nhà khoa học tìm hiểu thêm về các nguyên nhân gây đau đầu cluster, chúng có thể phát triển phương pháp điều trị nhiều chọn lựa cho tình trạng này. Một phát triển cho thấy hứa hẹn là việc sử dụng một thiết bị kích thích thần kinh thuộc về hậu châm, ảnh hưởng đến dây thần kinh trigeminal. Để điều trị những người bị nhức đầu thường xuyên cluster, các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm một kích thích – một thiết bị máy tạo nhịp gửi xung điện cực – cấy trên thần kinh thuộc về hậu châm. Một số nghiên cứu nhỏ, kích thích thần kinh của hậu châm thấy rằng các thiết bị giảm đau nhức đầu kinh niên ở một số người, và các thiết bị đã được dung nạp tốt và dường như là rất an toàn.
Nghiên cứu tương tự đang được sử dụng một kích thích cấy vào vùng dưới đồi, những vùng não liên quan đến thời gian của giai đoạn cluster. Kích thích sâu trong não của vùng dưới đồi có thể cung cấp cứu trợ cho những người nhức đầu kinh niên cluster nặng.
Thuốc phòng ngừa
Bất cứ khi nào có thể sẽ bắt đầu dùng thuốc lâu dài, thường kèm theo một thuốc ngắn hạn. Sau khi đau đầu được kiểm soát, có khả năng sẽ không tiếp tục sử dụng các thuốc ngắn hạn nhưng vẫn tiếp tục với các thuốc lâu dài.
Thuốc ngắn hạn có thể giúp ngăn ngừa các cuộc tấn công đau đầu trong thời gian cần cho một trong những thuốc lâu dài để trở thành có hiệu quả.
Corticosteroid. Corticosteroid, chẳng hạn như prednisone làm thuốc dự phòng. Nó thuộc về một gia đình chung của các loại thuốc gọi là steroid . Bác sĩ có thể kê toa corticosteroid nếu tình trạng nhức đầu cluster đã bắt đầu chỉ có gần đây hoặc nếu có một khuôn mẫu của thời kỳ cluster ngắn gọn và thuyên giảm dài. Mặc dù là một corticosteroid ngắn hạn tùy chọn xuất sắc, tác dụng phụ làm cho nó không thích hợp để sử dụng lâu dài.
Ergotamin. Ergotamin có sẵn như là một viên thuốc mà đặt dưới lưỡi hay có sẵn như là một thuốc đạn trực tràng, có thể được thực hiện trước khi đi ngủ để ngăn chặn các cuộc tấn công ban đêm. Thuốc có hiệu quả nhưng không thể được kết hợp với triptans.
Phóng bế dây thần kinh. Tiêm tê và corticosteroid vào khu vực xung quanh các dây thần kinh thuộc về hậu châm nằm ở phía sau đầu, có thể ngăn chặn các tín hiệu đau đi dọc theo đường dây thần kinh đó. Các dây thần kinh thuộc về hậu châm hội tụ với các dây thần kinh trigeminal, mà kết nối đến tất cả các cấu trúc nhạy cảm đau ở xương sọ. Hậu châm chặn thần kinh có thể có ích cho cứu trợ tạm thời cho đến khi thuốc phòng ngừa dài hạn có hiệu lực.
Thuốc lâu dài được dùng trong toàn bộ thời kỳ cluster. Một số người bị nhức đầu kinh niên cluster có thể cần phải mất hai hoặc nhiều thuốc lâu dài đồng thời.
Chẹn kênh canxi. Các chẹn kênh canxi – verapamil thường là lựa chọn đầu tiên để ngăn ngừa đau đầu cluster. Đôi khi sau khi kết thúc thời kỳ cluster, việc sử dụng các thuốc này dần dần giảm dần và ngưng theo chỉ đạo của bác sĩ. Thỉnh thoảng, sử dụng lâu dài là cần thiết để quản lý nhức đầu kinh niên cluster. Táo bón là một tác dụng phụ thường gặp của thuốc này, cũng như chóng mặt buồn nôn, mệt mỏi, sưng mắt cá chân và huyết áp thấp.
Lithium carbonate. Lithium được dùng để điều trị rối loạn lưỡng cực, cũng có hiệu quả trong việc ngăn ngừa đau đầu kinh niên cluster. Tác dụng phụ bao gồm run, tăng đi tiểu và tiêu chảy. Bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng để giảm thiểu tác dụng phụ. Trong khi đang uống thuốc này, xét nghiệm máu kiểm tra sự phát triển của các phản ứng phụ nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như tổn thương thận.
Thuốc phòng ngừa khác được sử dụng cho nhức đầu cluster bao gồm các thuốc chống động kinh như divalproex và topiramate.
Phong cách sống và biện pháp khắc phục
Các biện pháp sau đây có thể giúp tránh một cuộc tấn công trong một chu kỳ cluster:
Một lịch ngủ thường xuyên. thời gian Cluster có thể bắt đầu khi có sự thay đổi trong lịch trình giấc ngủ bình thường.
Tránh uống rượu. Rượu tiêu thụ, bao gồm cả bia và rượu, hầu như luôn luôn gây đau đầu trong một khoảng thời gian. Điều này có thể xảy ra nhanh chóng, ngay cả trước khi hoàn thành thức uống đầu tiên.
Hạn chế tiếp xúc với các chất dễ bay hơi. Kéo dài tiếp xúc với các chất như dung môi, xăng dầu và sơn dầu có thể kích hoạt một cuộc tấn công.
Hãy thận trọng ở độ cao lớn. Trong khoảng thời gian cluster, oxy giảm ở độ cao có thể gây ra nhức đầu.
Tránh các sản phẩm thuốc lá. Nicotine có thể kích hoạt nhức đầu trong khoảng thời gian cluster. Nếu dễ bị đau đầu cluster, tốt nhất ngừng hút thuốc và tránh các sản phẩm thuốc lá khác.
Tránh nitrat. Trong khoảng thời gian cluster, nitrat có thể kích hoạt nhức đầu cho một số người. Thực phẩm có chứa nitrat bao gồm các loại thịt hun khói và chế biến. Một số loại thuốc chẳng hạn như nitroglycerin cũng có thể chứa nitrate.
Thuốc thay thế
Bởi vì đau đầu cluster có thể đau đớn, có thể bị cám dỗ để thử các liệu pháp thay thế hoặc bổ sung để làm giảm cơn đau. Tuy nhiên, một cuộc khảo sát gần đây của những người đau đầu đã cố gắng một số liệu pháp thay thế bao gồm châm cứu, cảm ứng điều trị, chỉnh hình và vi lượng đồng căn thấy rằng ít hơn 10 phần trăm tìm thấy những liệu pháp có hiệu quả.
Kể từ khi họ đang có sẵn toa, một số người đã chuyển sang bổ sung chế độ ăn uống để cố gắng giảm đau nhức đầu. Một trong những bổ sung là melatonin đã được tìm thấy sẽ được hiện diện ở những người bị nhức đầu cluster. Nhưng liệu pháp melatonin vẫn chưa được chứng minh là một cách hiệu quả để tránh khỏi những đau đớn nhức đầu. Hãy kiểm tra với bác sĩ trước khi thử bất kỳ loại hình bổ sung bởi vì nó có thể tương tác với các thuốc quy định.
Đối phó và hỗ trợ
Sống với nhức đầu cluster có thể rất khó khăn. Nhức đầu có thể đáng sợ. Các cuộc tấn công gây suy nhược có thể có vẻ khó chịu. Ngoài các triệu chứng thể chất, cơn đau mãn tính thường đi kèm với các cuộc tấn công có thể làm lo lắng hoặc trầm cảm. Cuối cùng, nó có thể ảnh hưởng tương tác với người khác và gia đình, năng suất tại nơi làm việc và chất lượng tổng thể của cuộc sống.
Nói chuyện với một cố vấn hay trị liệu có thể giúp đối phó với những ảnh hưởng của nhức đầu. Hoặc có thể tìm thấy sự khuyến khích và sự hiểu biết trong một nhóm hỗ trợ đau đầu. Mặc dù các nhóm hỗ trợ không phải cho mọi người, chúng có thể được nguồn thông tin tốt. Nhóm thành viên thường biết về các phương pháp trị liệu mới nhất và có xu hướng chia sẻ kinh nghiệm của riêng họ. Nếu quan tâm, bác sĩ có thể đề nghị một nhóm trong vùng.
Phòng chống
Vì nguyên nhân gây ra nhức đầu cluster là chưa biết, không thể ngăn chặn một sự xuất hiện đầu tiên. Tuy nhiên, một chiến lược phòng ngừa là rất quan trọng để quản lý đau đầu vì cố gắng để xử lý nó chỉ với thuốc cấp tính có thể có vẻ vô vọng. Phòng chống có thể giúp làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cuộc tấn công và nguy cơ đau đầu phục hồi. Thuốc dự phòng cũng có thể làm tăng hiệu quả của thuốc cấp tính.
Ngoài ra, có thể giúp giảm nguy cơ của cuộc tấn công trong tương lai bằng cách tránh rượu và nicotine.
Thành viên Dieutri.vn
