Châm cứu chữa Mất ngủ
Mất ngủ là trạng thái không thỏa mãn về số lượng và/hoặc chất lượng của giấc ngủ tồn tại trong một thời gian dài, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng làm việc của người bệnh.
Các rối loạn thường gặp trong mất ngủ bao gồm khó đi vào giấc ngủ, ngủ không yên giấc, dậy sớm không ngủ lại được hoặc tỉnh dậy nhiều lần khi ngủ. Ở người cao tuổi, thời gian ngủ sẽ ít dần, có khuynh hướng thức dậy sớm hơn. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất là chất lượng của giấc ngủ, sau khi ngủ dậy phải cảm thấy tinh thần sảng khoái phấn chấn, thích làm việc.
Mất ngủ đã được đề cập đến từ lâu và ngày càng trở thành một hiện tượng khá phổ biến trong xã hội hiện đại. Mất ngủ kéo dài sẽ dẫn đến giảm trí nhớ khó tập trung chú ý, giảm sút khả năng lao động và hậu quả tất yếu là làm giảm chất lượng sống, nguy cơ phát sinh một số bệnh hoặc làm nặng thêm bệnh đang mắc.
Mất ngủ trong y học cổ truyền gọi là chứng “thất miên”, “bất mị”, “bất đắc miên”… và thường kèm thêm các triệu chứng: đau đầu, váng đầu, tâm phiền, hay quên… mà nguyên nhân do suy giảm chức năng của các tạng Tâm, Tỳ, Can, Thận… làm cho thần không được yên ổn, do tinh khí của các tạng này suy giảm, mặt khác còn do tà khí bên ngoài nhiễu động.
Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh cua mất ngủ theo y học cổ truyền
Suy nghĩ hay lao lực nhiều lần làm tổn thương tới chức năng của hai tạng Tâm, Tỳ vì vậy dẫn đến nguồn sinh huyết dịch bị tiêu hao đi, không thể dưỡng tâm để tàng thần… sẽ dẫn đến mất ngủ. Đây là do tâm tỳ hư mà dẫn đến mất ngủ mà gốc là huyết hư.
Ở những người cơ thể bẩm sinh hư nhược, hay mắc bệnh lâu ngày…làm cho thận âm bị hao tổn không giao hòa được với tâm dẫn đến chứng tâm thận bất giao, hậu quả là tâm âm hư tâm hỏa vượng mà dẫn đến mất ngủ. Đây là do tâm thận bất giao mà gốc là thận thủy không đủ làm cho âm bất thăng lên, dẫn đến tâm hỏa vượng mà sinh ra mất ngủ.
Ăn uống không điều độ, dẫn đến thức ăn ngưng trở lại ở trung tiêu, lâu ngày thành đàm hóa nhiệt nhiễu động lên trên dẫn đến mất ngủ.
Ngoài ra còn có những nguyên nhân khác nhau như: đột nhiên bị kinh sợ, làm nhiễu loạn tâm thần dẫn đến tâm phiền bất an mà đưa tới mất ngủ. Hay ở người trong cuộc sống có nhiều lo toan suy nghĩ căng thẳng, làm ảnh hưởng tới giấc ngủ, ngủ ít hay mê… tình trạng này kéo dài cũng dẫn đến mất ngủ.
Phân loại các thể lâm sàng của mất ngủ theo y học cổ truyền.
Mất ngủ Thể tâm tỳ lưỡng hư:
Triệu chứng: người bệnh khi ngủ hay mê, dễ tỉnh giấc. Tâm phiền hay quên, cơ thể và tinh thần có cảm giác mỏi mệt, ăn uống giảm sút, sắc mặt kém tươi tỉnh, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi mỏng, mạch tế nhược.
Chẩn đoán bát cương: Lý hư hàn
Pháp điều trị: Dưỡng tâm, kiện tỳ, an thần
Phương châm cứu chữa mất ngủ: châm bổ các huyệt Thần môn, Tam âm giao, Nội quan, Huyết hải, Phục lưu, Túc tam lý.
Liệu trình: 25-30 phút/ lần/ ngày
Mất ngủ Thể âm hư hỏa vượng:
Triệu chứng lâm sàng: Người bệnh biểu hiện tâm phiền mất ngủ, bốc hỏa, ù tai, miệng khô. Có thể xuất hiện tâm phiền nhiệt. Chất lưỡi đỏ, mạch tế sác… thể hiện những triệu chứng của âm hư sinh nội nhiệt.
Chẩn đoán bát cương: Lý hư chung hiệp thực thiên nhiệt.
Pháp điều trị: tư bổ thận âm, thanh tâm giáng hỏa, an thần.
Phương châm cứu trị mất ngủ: Châm bổ các huyệt Thận du, Tam âm giao, Thái khê, Phục lưu. Châm tả các huyệt: Thần môn, Bách hội, Thái xung, Nội quan.
Liệu trình: 25-30 phút/ lần/ ngày
Mất ngủ Thể đàm nhiệt nội nhiễu
Triệu chứng lâm sàng: người bệnh mất ngủ, tức ngực, đầu có cảm
giác nặng, tâm phiền, miệng đắng, hoa mắt, rêu lưỡi vàng nhờn, mạch hoạt sác.
Chẩn đoán bát cương: Lý thực nhiệt
Pháp điều trị: hóa đàm, thanh nhiệt, an thần
Phương châm cứu chữa mất ngủ: Châm tả các huyệt Phong long, Túc tam lý, Thái xung, Thiếu hải. Châm bổ các huyệt Túc tam lý, Tỳ du, Nội quan, Thần môn, Tam âm giao.
Liệu trình: 25-30 phút/ lần/ ngày.
