SỎI TÚI MẬT
Viêm túi mật cấp (VTMC) là tình trạng viêm cấp túi mật do tắc ống túi mật, hậu quả viêm nhiễm do vi trùng hay hóa học có thể dẫn đến viêm phúc mạc trầm trọng, gây tử vong nếu không điều trị kịp thời. VTMC do sỏi túi mật chiếm 95%, VTMC không do sỏi chiếm 5% (nhiễm trùng E.coli, thương hàn, tắc ống mật do K, chấn thương…)
CHẨN ĐOÁN SỎI TÚI MẬT:
1. Lâm sàng:
– Đau bụng thượng vị hay hạ sườn phải (HSP), sốt, nôn.
– Ân đau HSP, Murphy (+). Có thể sờ thấy túi mật, đau.
2. Cân lâm sàng:
– XN: Bạch cầu tăng cao.
– Siêu âm bụng cho độ chính xác cao (90-95%), túi mật căng to, thành dày > 4mm, có sỏi trong lòng hay kẹt cổ túi mật, có lam dịch quanh túi mật, nghiệm pháp Murphy bằng đầu dò (+).
– Chụp CT scan bụng: chẩn đoán xác định hay chẫn đoán phân biệt những nguyên nhân khác.
ĐIỀU TRỊ SỎI TÚI MẬT:
1. Chỉ định mổ:
– Sỏi túi mật có triệu chứng đau mới mổ.
– Sỏi túi mật có biến chứng (viêm túi mật cấp, viêm túi mật mủ, thấm mật phúc mạc, VPM mật.).
2. Nguyên tắc:
VTMC là một cấp cứu ngoại khoa trì hoãn, bệnh nhân phải được theo dõi tại khoa Ngoại.
Hồi sức nội khoa:
– Nhịn ăn, uống. Đặt thông mũi-dạ dày tránh kích thích túi mật và tụy.
– Bồi hoàn nước và điện giải bằng dung dịch Ringer Lactate, NaCl 9%0.
– Dùng kháng sinh phổ rộng, phối hợp (khi có bằng chứng nhiễm khuẩn như sốt, có phản ứng thành bụng, bạch cầu tăng cao); Cephalosporin thế hệ thứ III, Aminoglycosid và Metronidazole; đặc biệt chú ý bệnh nhân tiểu đường.
-Giảm đau chống co thắt:
Buscopan 20mg 1 ống x 2 TB Nospa 40mg 1 ống x 2 TB Visceralgin 5ml 1 ống x 2 TM chậm.
3. Điều trị phẫu thuật:
3.1 Dẫn lưu túi mật:
Bệnh nhân già yếu, suy kiệt nặng, đến muộn, nhiễm độc nặng, bệnh nội khoa nặng (lao phổi, tiểu đường, tim mạch…) và túi mật không viêm quá nặng.
3.2 Cắt túi mật
Có thể mổ nội soi hay mổ mở.
Bệnh nhân đến sớm và túi mật viêm nặng.
PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ SỎI TÚI MẬT
1. Bệnh viện Chợ Rẫy (2013), Bệnh sỏi mật, Phác đồ điều trị 2013-Phần Ngoại khoa, Nhà xuất bản y học, tr.402-405.
2. Nguyễn Tấn Cường (1977), Điều trị sỏi túi mật bằng phẫu thuật cắt túi mật qua nội soi ổ bụng, Luận án PTS khoa học Y Dược TP.HCM năm 1997.
3. Nguyễn Đình Hối, Nguyễn Mậu Anh (2012), Sỏi túi mật, Nhà xuất bản y học,
