Tinh hoàn lạc chỗ hay tinh hoàn ẩn, không xuống bìu là một dị tật rất thường gặp ở trẻ em. Tỷ lệ mắc từ 3 – 4% trẻ bình thường và 30% trẻ sơ sinh đẻ non.
Khuyết tật này thường không được gia đình phát hiện, cán bộ y tế xử lý muộn, để lại hậu quả lâu dài về sau, ảnh hưởng chức năng sinh sản vô sinh, ung thư hoá lúc về già.
Chẩn đoán
Lâm sàng
Tinh hoàn không có trong bìu một bên hay cả hai bên.
Tinh hoàn nằm trên bìu – sờ thấy.
Tinh hoàn nằm trong ổ bụng – không sờ thấy.
Đo kích thước tinh hoàn và so sánh hai bên (nếu sờ thấy) đối chiếu với tiêu chuẩn Prader.
Đo kích thước dương vật.
Khám và phát hiện các dị tật sinh dục niệu đạo khác như tật lỗ đái thấp, âm vật phì đại, bìu không phát triển bình thường.
Cân nặng, chiều cao và các dấu hiệu liên quan đến dậy thì với trẻ lớn trên 10 tuổi.
Nếu chỉ có tật tinh hoàn ẩn, thường các dấu hiệu khác đều bình thường.
Xét nghiệm
LH và testosteron thấp hơn bình thường hay bình thường.
Nhiễm sắc thể để xác định giới tính.
Nghiệm pháp HCG.
Cho HCG tiêm bắp cách nhật, 3 lần liền.
Định lượng testosteron huyết thanh trước khi tiêm và sau mũi tiêm thứ ba 24 giờ.
Nếu có tinh hoàn testosteron sẽ tăng lên sau khi tiêm mũi thứ 2.
Nếu không có tinh hoàn nồng độ testosteron trước và sau tiêm không thay đổi. Giá trị của test: Xác định bệnh có tinh hoàn hay không.
Siêu âm ổ bụng: Xác định vị trí và kích thước tinh hoàn.
Điều trị
Cần cho hocmon trị liệu trước khi làm phẫu thuật:
Cách cho:
Pregnyl 1500 đơn vị x 6 ống/mỗi tuần tiêm 2 ống, 3 tuần liền, nghỉ 1 tuần.
Testosterol 100mg/tiêm bắp/1 tháng 1 lần/ 4 – 6 tháng.
Sau 3 tháng kiểm tra lại:
Nếu không có kết quả có thể tiếp theo 1 đợt mới, nhưng không nên nhiều hơn. Nếu có tinh hoàn, tỷ lệ tự xuống sau dùng HCG từ 30 – 60%. Nếu không xuống được cũng tạo thuận lợi cho phẫu thuật tốt hơn.
Phẫu thuật:
Phẫu thuật chỉ định khi tinh hoàn lạc chỗ, cần đưa về và cố định trong bìu.
Hocmon liệu pháp thất bại.
Tác dụng thẩm mỹ và tâm lý.
Đề phòng ung thư hoá về sau.
Vì vậy phẫu thuật là bắt buộc, không được để tinh hoàn trong ổ bụng.
Thời gian làm phẫu thuật càng sớm trước 12 – 24 tháng càng tốt, tránh tinh hoàn bị thoái hoá vì nằm lâu trong ổ bụng.
