Trước đó, chúng tôi đã điều trị thành công cho bệnh nhân nữ tên L.T. N, 58 tuổi, quận Tân Bình, TP.HCM, tuy nhiên bệnh nhân này chỉ bị liệt dây thanh bên trái. Kết quả sau 1 tháng điều trị, bệnh nhân phục hồi hoàn toàn, nói được bình thường. Bệnh nhân H.T.N.M có bệnh cảnh tương tự nhưng đặc biệt hơn và liệt 2 dây thanh.
Bệnh nhân H.T.N.M ban đầu lúc tiếp nhận là sauphẫu thuậtbướu vùng cổ, có các dấu hiệu và triệu chứng gồm: khó thở; khàn tiếng; thở có tiếng rít, khò khè; giảm cường độ âm thanh; sặc khi nuốt thức ăn đồ uống; thở nhanh khi nói. Kết quả nội soi sau phẫu thuật cho thấy: 2 dây thanh không di động, khoảng cách mở tối đa 2 dây thanh ≈3mm. Sau 1 tháng điều trị tại Đơn vị Đau, kết quả nội soi: 2 dây thanh di động tốt, khoảng cách 2 dây thanh ≈3mm.
Điều trị bằng xoa bóp – bấm huyệt
Xoa bóp – bấm huyệt: làm thư giãn cơ co thắt, thúc đẩy lưu thông máu, tăng cường sự trao đổi chất, giảm mệt mỏi, tăng tiết chất nhờn, bôi trơn các dây thanh âm, và tiếp thêm độ đàn hồi và tính di động của các cơ và dây chằng; làm bệnh nhân thư giãn, làm giãn cơ thanh quản, cải thiện chất lượng âm thanh, giúp loại bỏ tình trạng viêm do tích tụ của các chất thải trong cơ và tạo điều kiện sửa chữa tổn thương trong các cơ thanh quản. Xoa bóp trên vùng sụn giáp và các cơ xung quanh giúp làm giảm khoảng cách giữa các sụn nhẫn và sụn tuyến giáp để tạo thuận lợi cho sự phát âm của tiếng nói giọng cao, trong khi đó gián tiếp làm tăng chiều dài và trương lực cơ của các dây thanh âm. Xoa bóp – bấm huyệt trên vùng sụn phễu thanh quản rất tốt cho các dây thanh âm.
Thủ thuật: day, ấn, nhào cơ, rung cơ vùng cổ họng, trên sụn nhẫn, sụn giáp, vùng cổ bên liệt. Chú ý day ấn các huyệt: Liêm tuyền, Thiên đột, Ế phong, Phong trì. Thời gian 15 phút.
Day ấn và cứu các huyệt vùng cổ
Các phương pháp khác
Điện châm kết hợp cứu các huyệt: Liêm tuyền: chính giữa bờ trên sụn giáp trạng, trên lằn chỉ ngang chỗ cuống hầu 0,2 thốn (ngước đầu lên tìm huyệt); Thiên đột: chỗ lõm bờ trên xương ức. Thời gian lưu kim và cứu 15 phút.
Tập luyện các động tác Yoga – khí công: mỗi ngày thêm 1 động tác khoảng 10 phút.gồm các động tác sau:
Động tác súc miệng kết hợp với đảo mắt qua lại và đánh răng: đưa một ngụm hơi vào miệng như một ngụm nước cho má phình lên rồi cho nó đảo từ má bên này sang má bên kia, kết hợp đảo mắt cùng một hướng, đồng thời đảo xong thì gõ răng 1 lần… Đảo từ 10 – 20 lần.
Mở thanh quản
Động tác tróc lưỡi: đưa lưỡi lên vòm họng và tróc lưỡi. Làm khoảng 10 – 20 lần. Chú ý: trong các động tác lưỡi, thường nước bọt trào ra, ngừng động tác và nuốt nước miếng cho mạnh để tăng cường tiêu hóa và làm thông tai.
Động tác thở 4 thời có kê mông và giơ chân, mục đích luyện hơi thở để tiếng nói được to, rõ. Phải tập thở làm sao cho đủ lượng hơi cần thiết cho từng câu dài ngắn, mạnh nhẹ, cao thấp khác nhau vì tính chất của giọng nói bình thường bị biến đổi khi dây thanh bị liệt. Cách tập: tư thế nằm ngửa, 1 tay để trên ngực, 1 tay để trên bụng, kê gối ở mông.
Đóng thanh quản
Thời 1: hít vào, đều, sâu, tối đa, ngực nở, bụng phình và cứng: “Hít, ngực, bụng nở”.
Thời 2: giữ hơi mở thanh quản, giơ chân qua lại từ 4 – 6 cái: “Giữ hơi, hít thêm”.
Thời 3: thở ra thoải mái tự nhiên, không kìm, không thúc: “Thở không kìm, thúc”.
Thời 4: thư giãn có cảm giác nặng và ấm: “Nghỉ nặng ấm, thân”.
Tập thêm 3 động tác: ưỡn cổ, xem xa xem gần, để tay sau gáy.
Chú ý khi tập các động tác này thanh quản phải mở đóng theo chỉ định người tập, để tác động xoa bóp vào vùng thanh quản.
Sau 1 tháng điều trị, bệnh nhân đã cải thiện về kết quả cận lâm sàng và lâm sàng: hết khó thở; không còn khàn tiếng; thở không có tiếng rít, không còn khò khè; cường độ âm thanh khi nói chuyện còn nhỏ, nhưng giọng nói ổn định, không còn sặc khi nuốt thức ăn đồ uống; hơi thở thở bình hòa khi nói cũng như khi đi lại.
BS.CKII. HUỲNH TẤN VŨ
