Y học cổ truyền gọi chứng bệnh này là “yêu thống”, “yêu cước thống” là một trong những chứng thuộc phạm vi chứng tý. Y học cổ truyền cho là do phong hàn thấp xâm nhập vào hệ cân cơ kinh lạc gây bế tắc vận hành kinh khí gây đau; lao động quá sức, sai tư thế mất thăng bằng (gây đau lưng cấp), khí trệ huyết ứ gây đau hoặc có tổn thương cân cơ, xương khớp như thoái hóa đốt sống, dị dạng đốt sống… (gây đau lưng mạn tính). Theo YHCT là do công năng can thận suy giảm không nuôi dưỡng được xương khớp, cân cơ lâu ngày gây đau, co cứng cơ…
Ngoài việc dùng thuốc, dưới đây chúng tôi xin giới thiệu một số động tác tự xoa bóp điều trị đau thắt lưng để bạn đọc tham khảo và áp dụng:
Người bệnh ngồi ghế lần lượt làm các động tác sau:
Xát: đặt ngón tay, bàn tay gần nhau xung quanh phần thắt lưng, lòng bàn tay hướng vào trong, dùng gốc gan bàn tay từ từ xát lên và xuống làm vùng thắt lưng nóng lên.
Xoa vùng lưng: dùng gốc bàn tay xoa tròn trên da chỗ đau lần lượt theo chiều kim đồng hồ rồi ngược chiều kim đồng hồ. Động tác này làm cho vùng lưng nóng lên.
Miết: xát 2 tay vào nhau cho nóng lên rồi đặt chồng lên nhau ở giữa thắt lưng đẩy từ trên xuống chà xát 5-10 lần, sau đó di chuyển sang phải, sang trái 5-10 lần.
Day: Tay trên hông, mô ngón tay cái đặt ở 2 bên cột sống, hơi dùng sức để ấn xuống và xoay tròn, lần đầu tiên theo chiều kim đồng hồ, sau đó ngược chiều kim đồng hồ khoảng 3-5 phút.
Bóp: hai bàn tay đặt ở hai bên thắt lưng, ngón cái ở bên còn 4 ngón còn lại đặt ở cột sống thắt lưng ở cả bóp vào 2 bên cơ lưng, 2 tay bóp cùng lúc, vừa bóp vừa hơi kéo thịt lên, làm khoảng 3 phút.
Đấm: Nắm cả hai tay lại, lòng bàn tay hướng ra ngoài, dùng mu tay lần lượt đấm vào 2 bên thắt lưng với lực không gây đau là thích hợp, cùng một thời điểm, đấm mỗi bên khoảng 10-15 lần.
Bấm: Cả hai tay trên hông, ngón tay cái đặt ở 2 bên thăn lưng, bấm các huyệt: thận du, đại trường du, hoàn khiêu. Khi bấm đốt 1 và đốt 2 vuông góc với nhau bấm từ từ, tăng dần đến khi thấy tức nặng. Bấm mỗi huyệt khoảng 1 phút.
Phát: 2 bàn tay hơi khum khum, giữa lòng bàn tay lõm, các ngón tay khít vào lại với nhau, phát vào vùng thắt lưng.
TS.BSCKII. Dương Trọng Nghĩa (Bệnh viện YHCT TW)
